Yaşar Kemal’in İnce Memed romanını okuduysanız, romanda adı geçen Anavarza Kalesi’ne de muhakkak aşinasınız. Hani İnce Memed’in çıktığı bir kale var ya, orası tam da burası, Anavarza Antik Şehri de bu kalenin eteğine kurulmuş. Anavarza Antik Kenti günümüzde UNESCO Dünya Mirasları Geçici Listesi’nde olsa da hem henüz anlaşılamamış önemi hem de dev bir yazarın kaleminin dokunduğu yer olması açısından ayrı bir değer.
Adana’nın Kozan ilçesinde bulunan Anavarza Antik Kenti, büyük bir tarihe sahip olsa da günümüze sadece kalesi, surları ve birkaç kalıntısı günümüze kadar gelebilmiştir. Kilikya bölgesinde bulunan antik bir kent özelliği taşımakta ve aynı zamanda Kilikya ovasının önemli merkezleri arasında yer almaktadır. Anavarza geçmişte Anazarba, Aynızarba, Anazarbos isimlerini almıştır. Kent hakkındaki bilgiler genellikle Roma İmparatorluğu sonrasına aittir. Roma öncesi hakkında hiçbir bilgi bulunmamakta... En parlak dönemini 194 yılında gerçekleşen Roma İmparatoru Septimius Severus ile Pescennius Niger arasında yapılan savaşta Severus’un galibiyetiyle sonuçlanmasının ardından yaşamıştır Anavarza. Anavarza Antik Kenti’nin en göze çarpan kalıntıları arasında 20 burçlu devasa sur, sütunlu yol, kilise ve hamam vardır. Özellikle de Anavarza Kalesi en çok ziyaret edilen kalıntılardan biridir.
İnce Memed’den bahsedince ve Çukurova deyince Anavarza Kalesi Nerede, Anavarza Antik Kenti nerede sorusunun cevabı mutlaka aklınıza gelmiştir, Adana! Şehrin Ceyhan, Kadirli, Kozan ilçelerinin birleştiği yerde ve Kozan ilçesinin 28 km güneyinde kalan bu antik şehir, Dilekkaya Köyü’nde bir tepe üzerinde konumlanıyor. Tepeye çıktığınızda ise İskenderun Körfezi’ne kadar uzanan geniş bir ova manzarasıyla karşılaşıyor, izlemeye doyamıyorsunuz. Bu şahane eserin Adana’nın merkezine mesafesi ise yaklaşık 80 km.
Anavarza Antik Kenti’nin tarihi 2.100 yıl öncesine kadar uzanıyor. Kent kurmak için bu coğrafyanın seçilmesinin nedeni de muhtemelen verimli ve düz bir alan olmasından kaynaklanıyor. Anavarza Antik Kenti hakkında elde avuçta olan bilgiler süzüldüğünde en parlak zamanının M.S. 2. Yüzyılda Roma İmparatoru Septimius Severus’un döneminde yaşandığı ortaya çıkıyor. Kent bu imparatordan sonra zamanda daha da genişliyor ve 408 yılında da Kilikya’nın Başkenti unvanını kazanıyor. Kentin eski haşmetini kaybedip terk edilmesindeki en büyük etken 525 ve 561 yıllarında onu sallayıp yıkan depremler. İlk depremde İmparator Justinianus elinden geleni yapıp şehri onarsa da ikinci deprem bu emeğe acımamış. Depremler bitince de veba salgını başlamış ki, şehri gözden düşürüp halkı göçe sürükleyen sebep de bu olmuş. Anavarza adı Farsça Na- Barza’dan türemiş ve ‘yenilmez’ anlamına geliyor. Kentin bir zamanlar kuşatılması imkansız Anavarza Kalesi 200 metre yüksekliğiyle Çukurova’nın en tepesi olup, bu ismi alması için de büyük etken. Gezdiğinizde göreceksiniz; kalenin büyük bir bölümü sağlam ve surları da hala duruyor.
Anavarza Antik Kenti’ni bir koca bir şehre dönüştüren Romalılar ve Bizanslılar olmuş. Sonraları Ermeniler, Selçuklular, Abbasiler, Osmanlılar gibi birçok medeniyet de şehri yurt edinmiş. Bu kültür mozaiği ile şehri gezerken sizi muhteşem kültür hikayeleri bekliyor diyebiliriz.
Anavarza Antik Şehri hakkında en kesin bilgiyi veren buluntular M. Ö. 1. yüzyıldan kalan sikkeler. Bu müze eserlerinin yanında bir de ayakta göreceğiniz şehir kalıntıları var ki, kafanızda bin bir senaryo kurdurup sizi binlerce yıl öncesinin şehir insanı yapıyor. Anavarza Antik Kenti’nde göreceğiniz taş eserlerin çoğu Roma ve Bizans devrinin kalıntıları.
Anavarza Antik Kenti’ne girişler ücretsiz.
Anavarza Antik Kenti’ni 1 Nisan – 1 Ekim tarihleri arasındaki yaz döneminde 09:00 – 19:00 saatleri arasında, 1 Ekim – 1 Nisan tarihleri arasındaki kış döneminde de 08:00 – 17:00 saatleri arasında haftanın her günü ziyaret edebilirsiniz.
Antik kente özel aracınızla karayolundan gidecekseniz Kozan – Ceyhan karayolunun 28. kilometresinden sonra Ayşe Hoca Köyü tabelasını göreceksiniz. Bu sapaktan girdikten sonra antik kente 4 km yolunuz kalıyor. Eğer Adana’nın merkezinden hareket ediyorsanız sizi bekleyen yol 80 km. Antik kente toplu taşımayla gelmek isterseniz Adana Otogarı’ndan Kozan minibüsleriyle Kozan’a gelebilir, buradan da Dilekkaya Köyü dolmuşlarına binerek ulaşabilirsiniz. Anavarza Antik Kenti’ni gezdikten sonra Adana Arkeoloji Müzesi’ni gezmeyi de unutmayın! Adana Gezilecek Yerler Nerelerdir diye merak ediyorsanız Adana Gezi Rehberi’mizi okurken Adana rotanızı oluşturma başlayın.