18 Mart Çanakkale Şehitleri Anma Günü: Mutlaka Görülmesi Gereken Yerler

Çanakkale Şehitler Abidesi, I. Dünya Savaşı'nda vatanı uğruna canlarını feda eden 253.000 Türk askerin anısına  Gelibolu Yarımadası'nda ve Çanakkale Boğazı'nın Morto Koyu'nun önündeki  Hisarlıktep'de inşa edilmiştir. Savaştan sonra müttefik güçler (Fransızlar, İngilizler, İtalyanlar, Yeni Zelandalılar ve Avusturalyalılar) o topraklarda can veren askerleri adına farklı anıtlar yaptırdılar. Türkiye’de bir anıt yaptırmıştı, fakat diğer anıtlara nazaran anıt daha küçük boyutlardaydı. Anıtlarla alakalı durumu Atatürk’e anlatırlar. Gazi Mustafa Kemal ise bütün anıtlardan daha görkemli bir anıt yapılması için talimat verir ve Abide’nin yerini dahi tarif eder.

Savaşın ardından müttefik güçler yani İngiliz,  Fransız ve İtalyanlar, Avustralyalılar ve Yeni Zelandalılar, o topraklarda şehit düşen askerleri için farklı anıtlar yaptırmışlardır. Türkiye'de de anıt yapılmıştı ancak diğer anıtlara göre daha küçük boyutlardaymış. Mustafa Kemal, diğer bütün anıtlardan daha büyük ve görkemli bir anıt yaptırılması için talimat ve kendisi Abide'nin konumunu da tarif etmiştir. Anıtın Boğaz'dan geçen herkes tarafından görülebilecek bir noktada ve 40-45 metre yüksekliğinde olmasını istemiştir. Ekonomik zorluklar, anıtın inşasının başlamasını geciktirmiş ve ne yazık ki Atatürk, bu büyük eseri tamamlanmış halde göremeden hayata veda etmiştir. Anıtın tasarımı için 1944 yılında açılan yarışmada başlangıçta Alçıtepe için düşünülen proje, arazi şartları ve denize uzaklığı sebebiyle Hisar Burnu'na taşınmıştır.1952'de anıtın inşasına dair karar  verilmiş ve temeli 19 Nisan 1954'te atılır. Ancak yine ekonomik engeller, inşaatı yavaşlatır. Anıtın sadece temel kısmı tamamlanmışken, 1958'de durma noktasına gelinmiş, halkın desteğiyle başlatılan özel bir kampanya ile gerekli fonlar toplanmış ve Çanakkale Şehitler Abidesi, 20 Ağustos 1960 tarihinde resmen açılmıştır.

Çanakkale Şehitler Anıtı, dört dayanıklı sütun üzerine kurulu yapısıyla, Türk milletinin köklü ve sarsılmaz temellere sahip olduğunun adeta bir simgesi. Bu anıta dair ilk bakışta dikkat çeken, Mehmetçik'in "M" harfi şeklindeki siluetidır ve anıtın tavan kısmına ise Türk Bayrağı işlenmiştir. Anıtın dört tarafında yer alan sekiz rölyef, Çanakkale Savaşları'nın deniz ve kara cephelerinde verilen destansı mücadeleyi yansıtır. Dört deniz cephesini betimleyen rölyefler, denize bakarken; kara mücadelesini anlatan dört rölyef ise karaya yöneliktir. 2005 yılındaki restorasyonun ardından anıt, 2007'de çevresine eklenen yeni Şehitlik ile son şeklini almıştır. Çanakkale Şehitler Abidesi’nin çevresinde ise Sembolik Türk Şehitliği, Meçhul Asker Anıtı, Yaralı Asker Anıtı bulunmaktadır.

Çanakkale Savaşı'nın Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı'nda gezilip görülecek pek çok yer var. Çanakkale Savaşı'nın yaşandığı bu bölgede kaleler, anıtlar , şehitlik ve müzeler bulunuyor. Eğer bütün bölgeyi gezmek isterseniz bir gün sizin için yeterli olmayabilir. Dilerseniz okullar ya da bazı topluluklar tarafından düzenlenen turlara katılabilir bölgeyi bir rehber aracılığıyla da gezebilirsiniz. 

Çanakkale'nin Eceabat ilçesinde 12 adet yerleşim alanı bulunuyor.Bu yerleşim yerlerinden 8'i ise Milli Park sınırları içerisinde. Büyükanafarta, Behramlı, Bigali, Kocadere, Kilitbahir ve Seddülbahir köyleri Milli park sınırları içerisindeki yerleşim alanlarından bazıları. Bölgede ayrıca savaştan kalan gemi, top, siper ve kaleler, Türk şehitlerin yanı sıra İngiliz, Fransız, Avustralya, Yeni Zelanda askerlerinin de şehit mezarları ve anıtları da görebilirsiniz. Çanakkale Şehitliğinde gezilecek yerleri sizler için listeledik.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı

Verilen mücadeleyi açık bir şekilde gözler önüne seren, her bir köşesindeki anı ve detaylarla etkileyici bir atmosfer sunan Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı, Çanakkale Savaşı’nı anlamak için kesinlikle ziyaret edilmesi gereken yerlerin başında geliyor.

Dur Yolcu Silüeti

Milli Park'a adımınızı attığınızda, ilk karşınıza çıkan tanıtım merkezinden sonra yolu takip ettiğinizde, sağ tarafta meşhur "Dur Yolcu Silüeti"ni göreceksiniz. 1962 yılında inşa edilen Dur Yolcu silüeti Çamburnu tepesinde yer alıyor. Üzerinde ise "Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın bu toprak, bir devrin battığı yerdir." dizesi yazıyor.

Çanakkale Şehitler Abidesi

Milli park içinde bulunan ve savaşta şehit olan Türk askerleri anısına yapılan Şehitler Abidesi, tüyleri diken diken eden bölgede tüm heybetiyle varlığını koruyor. Şehitlerimizi anmak için gezinize ilk olarak bu noktadan başlayabilirsiniz.

Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı

Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı, Kültür Bakanlığı tarafından Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal’in yönettiği ve savaşın kilit noktalarından olan Conkbayırı taarruzu anısına yaptırılmış. Savaşta bir şarapnel parçasının Mustafa Kemal’in göğsüne isabet ederek oradaki saatini parçalamasını konu alan anıt ve çevresinde duygulanmamak elde değil.

57. Piyade Alayı Şehitliği

Kabatepe-Conkbayırı yolu üzerinde yer alan 57. Piyade Alayı Şehitliği, savaş sırasında kahramanca savaşmış ve Arıburnu Cephesi’ndeki Anzak çıkarmasını durdurmuş 57. Piyade Alayı için yapılmış. Büyük kayıplar veren bu alayın anıtı, açık namazgah, şadırvan ve mezarlıktan oluşuyor.

Seyit Onbaşı Anıtı

Çanakkale Savaşı denilince Seyit Onbaşı’yı kim anmaz! Seyit Onbaşı Anıtı, 200 kilodan fazla bir ağırlığa sahip olan mermiyi sırtında taşıyarak üç kez ateşlemiş olan Seyit Onbaşı anısına yapılmış. Anıta yakın bir konumda ise Seyit Onbaşı’nın şehit arkadaşlarının bulunduğu Mecidiye Tabyası Şehitliği bulunuyor.

Seddülbahir, Yahya Çavuş ve Ertuğrul Koyu

Eceabat tarafında, Seddülbahir Köyü’nde, Ertuğrul Koyu’na hakim bir tepede bulunan bu şehitlik, 25 Nisan 1915 tarihinde çıkarma yapan İngiliz kuvvetlerine karşı kahramanca savaşan ve büyük kayıplar veren Yahya Çavuş ile takımı adına yapılmış. Tüm Gelibolu’da olduğu gibi burada da sözler kifayetsiz kalıyor.

Kilitbahir Kalesi

Fatih Sultan Mehmet tarafından, İstanbul kuşatması sırasında Bizans İmparatorluğu’na gidebilecek yardımları engellemek için inşa edilen Kilitbahir Kalesi, günümüzde müze olarak kullanılıyor. Koruma altındaki kalede tarihe doğru bir yolculuk yapabilirsiniz. 

 Hamidiye, Mecidiye ve Namazgah Tabyaları

Çanakkale Savaşı'nın kaderini belirleyen simge yapılar arasında yer yer alan Hamidiye, Mecidiye ve Namazgah tabyaları, savunma mekanizması olarak işlev görmüş ve bölge, cephanelik ve sığınak görevi gören birçok tabya ile donatılmıştır.

Namazgah Tabyası'nın ardından, yaklaşık bir iki kilometrelik bir yolculuktan sonra karşınıza çıkan Mecidiye Tabyası, Çanakkale Savaşı'nın en dramatik anlarından birine tanıklık etmiştir. 18 Mart Zaferi'nde, Seyit Onbaşı'nın efsanevi gücüyle 215 kilogram ağırlığındaki bir top mermisini namluya sürerek düşman zırhlısını hedef alması bu tabyada gerçekleşmiştir.

Sargı Yeri Şehitliği 

Çanakkale Savaşı'nın kritik dönemlerinde hastane olarak hizmet veren Sargı Yeri Şehitliği, Zığındere adıyla da biliniyor.Şehit ve yaralı olan askerlerin getirildiği bu bölgeye düşman askerleri saldırmış ve bu saldırı sonucunda 18.000'e yakın asker burada şehit olmuştur.

Nuri Yamut Anıtı

Çanakkale Şehitliği'nde ziyaretçilerin uğrak noktası olan Nuri Yamut Anıtı, şehitlikteki en etkileyici duraklardan biri.1943 yılında Gelibolu 2. Kolordu Komutanı olarak atanmış olan Nuri Yamut Paşa, kendi imkanlarıyla bir döneme tanıklık eden şehit kemiklerini toplatarak, onların tek bir noktaya defnedilmesini sağlamıştır.  Üzerine ise, şehitlerin aziz hatırasını onurlandıran, bir anıt yaptırılmıştır.

Yarbay Hasan Bey Mezarı

Çanakkale Şehitliği'nin duraklarından biri de Yarbay Hasan Bey'in mezarı. Hasan Bey'in yanında köpeği de yanı başında yatıyor.

Son Ok Anıtı

Çanakkale'nin Alçıtepe Köyü yakınlarında bulunan Son Ok Anıtı, Sargı Yeri Şehitliği'ne giden yolda karşımıza çıkıyor. Çanakkale Savaşı'nın en çetin geçtiği yerlerden biri olan Alçıtepe, düşman kuvvetlerinin yoğun saldırılarına sahne olmuş, burada gerçekleşen Kirte Savaşları, toplamda üç kez yaşanmış ve büyük kayıplar verilmiştir. Sonrasında bu anıt, Kirte Savaşları'nda hayatını kaybeden askerlerin anısına dikilmiştir.

Helles Anıtı

Süddülbahir Köyü yakınlarında yer alan Helles Anıtı, Çanakkale Savaşı'nda ölen İngiliz askerlerini anmak için inşa edilmiştir. 1926 yılında tamamlanan bu yapı, bölgedeki en büyük İngiliz anıtıdır.

İlk Şehitler Anıtı

Seddülbahir Köyü tarafına geçtiğinizde burada İlk Şehitler Anıtı yer alıyor. Bu anıt, 1.Dünya Savaşı’nın vefat eden ilk Osmanlı şehitleri anısına dikilmiştir.

Seddülbahir Kalesi

Seddülbahir Kalesi, Çanakkale Boğazı'nın girişini korumak amacıyla Osmanlı Devleti tarafından inşa edilmiş bir yapıdır. Hem barınak hem de cephanelik olarak kullanılan kale, düşman donanmalarına karşı önemli bir savunma noktasıydı. Ertuğrul Koyu Harekatı, bu kaleyi ele geçirmek amacıyla düzenlenmiştir.

Ezineli Yahya Çavuş Anıtı

Ezineli Yahya Çavuş Anıtı, Seddülbahir Kalesi'ne yapılan çıkartmanın gerçekleştiği bölgede, Ertuğrul Koyu'na hakim bir tepede yer alır. 25 Nisan 1915'te düzenlenen düşman harekatı sırasında, Yahya Çavuş ve 67 silah arkadaşı burada şehit düşmüştür.

Harp Eserleri Müzesi

Çanakkale Şehitler Abidesi'nin altında yer alan Harp Eserleri Müzesi, Çanakkale Savaşı'na dair birçok materyalin sergilendiği bir müze. Savaşta kullanılan eşyalar, Kur'an-ı Kerimler, şehit mektupları gibi değerli parçalar burada ziyaretçilerin ilgisine sunuluyor.

Abide Şehitliği

Çanakkale Şehitler Abidesi'nin yanında bulunan Abide Şehitliği, 600 şehidin isimlerinin ve temsili mezar taşlarının yer aldığı bir alan. 1992 yılında Kültür Bakanlığı tarafından yaptırılan bu şehitlik, ziyaretçiler tarafından büyük ilgi görüyor.

Anzak Koyu

Gelibolu Yarımadası'nda yer alan Anzak Koyu'na, Çanakkale'den yola çıkıldığında yaklaşık 20 dakika süren bir yolculuktan sonra ulaşabilirsiniz . Anzak askerlerinin mezarlarının bulunduğu Anzak Mezarlığı'na ev sahipliği yapan koyun kıyı şeridinde yer alan Hint Müslüman askerlerin mezarları da yer alıyor.

Yusufcuktepe Yazıtı ve Mestan Şehitliği 

Damakçı Bayırı'nın güzergahı üzerinde yer alan Yusufcuktepe ve Mestan Şehitliği, Anzakların bu tepeyi almak için verdikleri mücadele ve kayıplar hakkında bilgiler veriyor. Yazıtlarda tepe için yapılan savaşlarda Anzakların 5300, Türklerin ise 2600 kayıp verdiği belirtiliyor. Savaşıların acımasız yüzünü gözler önüne seriyor çünkü savaşlarda her iki taraf da kayıplar veriyor.

Kireçtepe Şehitliği ve Anıtı

Kireçtepe, Çanakkale Savaşı sırasında şehit düşen askerlerin anısına yapılmış bir anıt ve şehitlik bulunuyor. Top mermilerinden oluşturulan anıt, Atatürk tarafından yaptırılmış ve bölgedeki şehitlerin anısına dikilmiştir. 

Büyük Kemikli Kitabesi

Suğla Koyu yolunun üzerinde, Büyük Kemikli Burnu'nda yer alan Büyük Kemikli Kitabesi, Çanakkale Savaşı döneminde bölgeye çıkartma yapılan bir geminin kalıntıları yer alıyor.

Akbaş Şehitliği

Kabatepe Tanıtma Merkezi'nden devam edilen İstanbul yolunda, denize nazır bir ayrımdan ilerleyerek ulaşacağınız Akbaş Limanı ve onun hemen yakınında, ağaçlarla çevrili bir alanda yer alan Akbaş Şehitliği'ni bulacaksınız. Liman, Çanakkale Savaşı sırasında yaralı askerlerin İstanbul'a güvenli bir şekilde transfer edilmesinde kritik bir rol oynamıştır. Fakat, limanın hüzünlü bir geçmişi de vardır; burası, yaralı askerlerin tahliye edilmesinin hemen ardından düşman gemilerinin bombardımanına uğramış ve 200'ü aşkın asker bu saldırıda hayatını kaybetmiş, Akbaş Şehitliği ise bu askerlerin anısını yaşatmak amacıyla dikilmiştir 

Kahraman Çanakkale Köyleri

Cephede savaşan askerler yalnız değildi. Ülkenin dört bir yanında mücadele eden vatanseverler, özellikle düşmanın yanıbaşındaki Çanakkale köyleri, canlarını ortaya koyarak vatanlarını korumaya çalıştılar. Alçıtepe, Behramlı, Kocadere, Bigalı gibi destan yazan Çanakkale köyleri, yazımızda bahsettiğimiz yerler bu tarihi savaşta düşmana karşı kahramanca savaştı. Günümüzde bu köyleri ve içinde yer alan müzeleri gezmeniz mümkün.

Müzeler

Çanakkale Savaşı’yla ilgili çeşitli bilgi ve detayın yer aldığı pek çok müze, hem Çanakkale hem de Gelibolu Yarımadası’nda ziyaretçilerini bekliyor. Namazgah Tabyası Müzesi, Harp Eserleri Müzesi, Alçıtepe Salim Mutlu Müzesi, 1915 Seddülbahir Savaş Malzemeleri Müzesi, Bigalı Köyü Atatürk Evi Müzesi, Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi (Simülasyon Merkezi), Çanakkale Merkez Savaş Müzeleri ve Anadolu Hamidiye Tabyası Müzesi gibi pek çok müzeyi bu bölgede ziyaret edebilirsiniz.

Aynalı Çarşı

Adına türküler yazılan ve özellikle hüzünlü Çanakkale Türküsü’nün geçtiği yer olan Aynalı Çarşı, kentim simgeleri arasında yer alıyor. Çanakkale’nin en eski alışveriş merkezi olan Aynalı Çarşı’da giyecek ve yiyecek anlamında pek çok seçenek bulunuyor. Siz de bölgeye gelmişken türkünün geçtiği bu çarşıyı ziyaret edebilirsiniz.

Her sene kahraman şehitlerimizi anmak ve kısıtlı imkanlarla kazanılan zaferi kutlamak için 18 Mart tarihinde pek çok ilde etkinlikler düzenleniyor. Özellikle yerli ve yabancı turistlerin Çanakkale’ye akın ettiği bu dönemde, 18 Mart Stadyumu’nda törenler gerçekleşiyor ve anma törenleri Şehitlik Abidesi ziyaretiyle son buluyor. İstiklal Marşı ile başlayan etkinlikler, konserler, şiir dinletileri, türküler ve piyeslerle son buluyor. Pandemi sebebiyle ara verilen anma törenleri için bu sene bir açıklama yapılmasa da, şehitlerimizi her daim anmak ve onlara dua etmek boynumuzun borcu.

İstanbul-Gelibolu arası yaklaşık 5 saat sürüyor. Yarımada’daki şehitlikleri gezdikten sonra feribotla Çanakkale tarafına geçebilirsiniz. Kara yolu yerine hava yolunu tercih etmek isterseniz, THY’nin İstanbul’dan Çanakkale’ye direkt uçuşu bulunuyor. İstanbul dışından gelecekler için de Türkiye’nin hemen hemen her yerinden Çanakkale merkeze giden otobüsler mevcut.

Çanakkale’de Nerede Kalınır?

Çanakkale konaklama anlamında pek çok seçenek sunuyor. Gelibolu tarafında konaklamak isterseniz denize sıfır konumda olan Şahi Orfoz Otel ya da merkezde yer alan Gelibolu Dilmaç Otel’i değerlendirebilirsiniz. Çanakkale şehir merkezinde konaklamak isterseniz Hotel Kale 17 ya da Troia Tusan Hotel güzel bir seçenek olabilir. 

{search:canakkale-otelleri,Çanakkale Otelleri}