Bir İlkbahar Geleneği: Hıdırellez Bayramı

Orta Asya, Anadolu ve Ortadoğu’da yaz bayramı olarak kutlanan Hıdırellez; Türkiye'de Hıdrellez 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece kutlanırken, Rum Ortodokslar için Aya Yorgi, Katolikler için ise Aziz George günü olarak kutlanıyor. Anadolu, Balkanlar, Kırım, Irak ve Suriye gibi ülkelerde 6 Mayıs tarihinde kutlanan Hıdırellez'de 5 Mayıs tarihinde kış mevsiminin bitip, yaz mevsiminin sıcak günlerinin başladığına inanılıyor. Hıdırellez günü, aynı zamanda Ruz-ı Hızır olarak da adlandırılıyor. Darda kalanlara yardım eden Hızır ile tüm denizlerin hakimi olduğu inanılan İlyas’ın dünyada buluştukları gün olarak kutlanıyor. 

Hıdırellez gününün ortaya çıkışıyla ilgili çeşitli rivayetler bulunuyor. Bunlardan kimisine göre bu özel gün Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu kültürlerine ait. Diğer inanışa göre ise Hıdırellez’in, İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültürü ve inançlarına ait olduğu düşünülüyor. Hızır peygamberin ilkbaharda insanların arasına karışarak bolluk ve bereket dağıttığı, hastalara şifa getirdiği, yardıma ihtiyacı olanlara el attığı bu özel gün, dünyanın pek çok bölgesinde farklı şekillerde kutlanıyor.

Hıdırellez, baharın gelişini ve doğanın uyanışını kutlayan, bereket ve bolluk dileklerinin sunulduğu özel bir gündür. 5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanan bu geleneksel bayramda, Hızır ve İlyas'ın yeryüzünde buluştuğuna inanılır ve çeşitli ritüeller ve eğlencelerle kutlanır.

• Ateşten Atlamak:Hıdırellez'in en bilinen ritüellerinden biri ateşten atlamaktır. Ateşin üzerinden atlayan kişilerin nazardan ve hastalıklardan korunduğuna, dileklerinin kabul olacağına inanılır.
• Gül Ağacına Dilek Dilemek: Hıdırellez sabahı gül ağacına dilek dilemek de önemli bir ritüeldir. Dilekler kağıtlara yazılıp gül ağacının dalına asılır veya toprağa gömülür. Hıdırellez'in bereketinden dileklerin gerçekleşeceğine inanılır.
• Hıdırlık Alanlarında Piknik Yapmak: Hıdırellez'de genellikle yeşillik, sulak ve ağaçlık alanlar tercih edilir. Bu alanlarda "Hıdırlık" olarak adlandırılan mesire yerlerinde piknik yapılır, oyunlar oynanır, halay çekilir ve eğlenceler düzenlenir.
• Hıdırellez Hediyeleri Vermek: Hıdırellez günü sevdiklerinize Hıdırellez kurabiyesi, Hıdırellez fındığı veya Hıdırellez çiçeği gibi küçük hediyeler verebilirsiniz.
• Hıdırellez Yemekleri Yemek:Hıdırellez'e özel bazı yemekler de hazırlanır. Hıdırellez çorbası, hıdırellez pilavı ve hıdırellez tatlısı en bilinen Hıdırellez yemekleridir.
• Hıdırellez Şarkıları Söylemek: Hıdırellez'e özel geleneksel şarkılar da bu özel günde söylenir. Hıdırellez coşkusu bu şarkılarla daha da artar.
• Hızır Hakkı Kesmek: Baharın ilk kuzusu kesilerek "Hızır Hakkı" olarak fakirlere dağıtılır.
• Evleri Temizlemek ve Açmak: Hıdırellez'de evler temizlenir, pencereler ve kapılar açılarak bereketin eve girmesine izin verilir.
• Toprağa Tohum Ekmek: Hıdırellez'de tarlalara bereket getirmesi için tohum ekilir.
• Nar Patlatmak: Kapıya nar atarak bereket ve bolluk dilimlenir.
• Hıdırellez Bahşişi Vermek: Çocuklara Hıdırellez bahşişi verilir.

Hıdırellez denilince akla ilk olarak yakılan ateşler geliyor. Oldukça büyük bir şekilde yakılan bu ateşlerin üzerinden atlamak ise Hıdırellez geleneği olarak biliniyor. Ateş üzerinden atlayan kişinin kötü şanstan, nazar ve hastalıktan korunduğuna inanılıyor. Bir diğer ritüel ise 5 Mayıs akşamı gül fidanlarına para asmak ve bu fidanların dibine ev, araba gibi istenilen şeylerin, dileklerin şekillerini, modellerini yapmak. 6 Mayıs günü de bu paralar alınıyor ve cüzdana konulup, bir yıl boyunca saklanıyor. Gül fidanlarının altına yapılan şekiller ise eğer bozulursa o dileğin kabul olacağına inanılıyor.

Anadolu’da yaşayanlar beyaz elbiseler giyerek, bol su ve yeşillikli alanlara, türbe ya da yatırlara gidip eğleniyor. Bu nedenle bu tür yerlere Hıdırlık deniliyor. Bu yerlerden toplanan çiçekler kaynatılıp, suyu içiliyor ve bu suyun hastalıklara şifa olduğuna inanılıyor. Hızır Sopası denilen bir ritüel de bir sopayla ağrı olan yere vurmayı betimliyor. Böylece bu sopayla vurulan yerler ağrıdan kurtulmuş oluyor. Hıdırrellez gelenekleri şu şekilde:

• Su Ritüeli: Hıdırellez günü dere, deniz kenarı veya sulak bir yere gidilerek elin ve yüzün yıkanması geleneğidir. Bu ritüelin insana sağlık vereceğine inanılır.
• Dut Ağacı Ritüeli: Sabah güneş doğmadan dut ağacına gidilerek "dut belimin ağrısını yut" diyerek bel ağrısından kurtulacağına inanılır.
• Nar Patlatmak: Hıdırellez günü kapının önünde nar patlatılarak eve bereket geleceğine inanılır.
• Mushaf Asmak: Hıdırellez gecesinde sokak kapılarının üzerine Mushaf konularak insanların ve hayvanların altından geçmesi sağlanır. Bu sayede hayvanların sağlıklı besin verdiği ve insanlara şans getirdiğine inanılır.
• Mayalama Ritüeli: Hıdırellez gecesinde iki ekmek mayalanır. Biri yokluk için diğeri ise varlık için yapılır. Sabaha karşı hangisi daha çok kabarırsa o senenin nasıl geçeceği tahmin edilmeye çalışılır.
• Isırgan Otu Asmak: Kapıların üzerine yeşil otlar, özellikle de ısırgan otu asılır. Bu geleneğin amacı, hem hayvanların çok süt vermesi hem de ısırgan otunun eve yapılan büyüleri bozmasıdır.
• Ateşten Atlamak:Hıdırellez gecesinde yakılan ateşten atlanması, kış boyunca insanın üzerine çöken yorgunluğun kalkması için yapılır. Bu ritüelin hastalıklardan ve nazardan da koruduğuna inanılır.
• Taş Ritüeli: Hıdırellez gecesi kapının önüne taş konulur. Eğer taşa karınca dolarsa o yılın bolluk bereket getireceğine inanılır.

Türkiye’de Hıdırellez kutlaması demek Edirne’de kutlanan Kakava Şenlikleri demek. Her sene 5-6 Mayıs tarihlerinde Edirne’de gerçekleşen bu şenlikler, Roman kültüründeki geleneği Edirne’ye taşıyor. Hıdırellez günü Kakava için herkes erkenden kalkıp nehir kenarına gidiyor ve nehir suyuyla yüzlerini yıkamaya başlıyor. Rengarenk Roman kıyafetleri ve elbiseler giymiş genç, yaşlı, çocuk; her yaştan kişi, darbuka ve klarnet eşliğinde Sarayiçi’nde yürüyüş yapıyor. Bu şekilde festival alanına yürüyerek giden, dans eden ve şarkı söyleyen bu renkli ekip, festival alanında da dans etmeye, şarkılar söylemeye devam ediyor. Akşama doğru yakılan ateşin ve alanda satılan yiyecek ve içeceklerin de etkisiyle, festival daha da eğlenceli oluyor. Yakılan bu ateşlerin üzerinden atlayan ve doya doya eğlenen katılımcılar, Kakava Şenlikleri’nde anın tadını yaşıyor. Kakava’nın ertesi günü ise şafak vaktinde pek çok kişi günahlardan arınmak ve tutulan dileklerin kabul olması için nehrin sularında yüzüyor. Daha sonra da bereket ve bolluk dolu bir yıl için dua ediliyor.

{search:Edirne-otelleri,Edirne Otelleri}

Hıdırellez ve Nevruz, Türk kültüründe önemli yere sahip iki geleneksel bayramdır. Bayramlarının her ikisi de baharla ilişkilendirilse de, kutlama zamanları, anlamları ve ritüelleri bakımından farklılıklar gösterir. Hıdırellez ve Nevruz arasındaki en temel fark, Nevruz ekinoks denilen, gece ve gündüzün eşit olduğu 21 Mart tarihinde kullanırken Hıdırellez ise 5-6 Mayıs tarihleri arasında kutlanır. Hıdırellez ve Nevruz arasında simgesel anlamda da farklar vardır. Nevruz yeni yılın başlangıcı olarak kabul edilir ve bu tarihte baharın gelişi kutlanır.  Hızır ve İlyas'ın yeryüzünde buluştuğuna inanılan gün olan Hıdırellez bayramı ise bereket, bolluk ve dileklerin kabul olması amacıyla kutlanır. Nevruz ve Hıdırellez arasında ritüeller açısından da farklılık gözlenir. Nevruz'da nevruz sayfası kurulur, saman, yumurta, aynı gibi sembolller kullanılır. Bu süreçte bahar temizliği yapılırken aile büyükleri de ziyaret edilir. Hıdırellez bayramında ise Hıdırellez çiçeği aranır, piknik yapılır ve ateş yakılır. Hem dans etmek ve eğlenmek, hem de tutulan dileklerin kabul olması için çeşitli ritüelleri gerçekleştirmek için Hıdırellez sizleri bekliyor.

Hıdırellez ve Nevruz'un farklılıklarını özetlemek gerekirse:

Hıdrellez kutlamaları için Edirne’ye gitmek istiyorsanız haftalar öncesinden Edirne Oteli’nizi ayarlamanızı tavsiye ederiz. Şimdiden Edirne Otelleri listemizi inceleyip, bütçenize uygun en uygun otele Neredekal.com avantajlarıyla birlikte rezervasyon yapabilirsiniz.

{search:edirne-merkez-otelleri,Edirne Merkez Otelleri}