Midyat, Mardin kent merkezinin 60 kilometre kadar doğusunda yer alıyor. Televizyon dizileri sayesinde tanınırlığı epey artan ilçe, Süryani kültürüyle derinlemesine tanışacağınız, gezginler için mutlaka görülmesi gereken son derece değerli bir yer. Kesme taştan yapılma görkemli evleri, otantik alışveriş fırsatları ve misafirperver halkıyla sizlere dört dörtlük bir seyahat deneyimi yaşatacak Midyat'a ilk seyahatinizde görmeyi önerdiğimiz yerleri bu yazımızda derledik.
{facility:0}{search:midyat-otelleri,Midyat Otelleri}
Midyat Belediyesi tarafından ilçeye kazandırılan saat kulesi üzerinde taşıdığı kültürel izler sayesinde gezginlerden yoğun ilgi görüyor. Bölgede kök salmış üç farklı inanç sistemine özgü motiflerle süslü yapı, “Mardin’in beyaz elması” olarak nitelendirilen katori nam-ı diğer nahit taşından yapılmış. Listeye Cumhuriyet Bulvarı’nda yer alan kuleyle başlamamızın önemli sebebi merkezi konumu sayesinde Midyat’ı ilk defa ziyaret edenler için ideal bir rota başlangıcı olması.
{ad:0}Saat kulesinin ardından yönünüzü Midyat Belediyesi Kültür Evi’ne çevirebilirsiniz. 2000 yılında ziyarete açılan bu kültürel cazibe noktası aynı zamanda dizi çekimlerine de ev sahipliği yapıyor. Bu nedenle bölgeye yönelik ilgiden nasibini fazlasıyla alıyor. Kültür evi hem Süryani taş ustalığını hem de ilçenin panoramik manzarasını gözler önüne seriyor. Yapının iç kısmını gezerken yöreye özgü birçok kültürel detayı keşfetme heyecanı yaşayabilirsiniz.
Bu değerli mekanı gezi programınıza dahil ederek bölgedeki kültürün zenginliğini yakından tanıma fırsatı bulabilirsiniz. Çünkü burası sadece eğitim faaliyetlerine odaklı bir merkez olarak tasarlanmamış. Aynı zamanda Midyat kültürüne odaklı müze işlevi görüyor. Estel Hanı’nın etnografya temalı sergi alanlarını gezmek oldukça keyifli. Fırsat bulursanız hana sergi zamanı gitmenizi tavsiye ederim. Sergi zamanları el yapımı gümüş takılar ve Midyat kültürünü yansıtan objeler satın alma imkanı yakalayabilirsiniz.
Çelebioğlu Konağı ya da yeni adıyla Midyat Kent Müzesi de Estel Hanı gibi Midyat kültürüne odaklanıyor. Ancak bu özelliğine ek olarak müzeyi ziyaret eden gezginler asırlar boyunca bölgede hakimiyet kurmuş uygarlıklardan günümüze kalanları yakından inceleme fırsatına erişiyor. Bir bölümü Sümer, Akad, İskit, Roma ve Selçuklu medeniyetlerine ait tarihi eşyalarla dolu olan müzede Artuklu Üniversitesi bünyesinde kurulmuş Telkari Atölyesi de çalışmalarını sürdürüyor. Atölye vasıtasıyla Süryanilerin başlattığı el sanatının detayları hakkında bilgi sahibi olduktan sonra geçmişte konaklama amacıyla kullanılan odaların şimdiki sahiplerini yani yerel esnafa ait dükkanları dolaşabilirsiniz. Dükkanlarda ağırlıklı olarak Midyat’ın ünlü kilimleri ve takıları satılıyor.
Mardin Midyat'ın ilçe merkezi kadar çevresinde de gezilecek birçok önemli yer var. Gezginlerin sıklıkla yaptığı gibi ilçeye bağlı köyleri de seyahat programınıza dahil edebilirsiniz. Mesela Anıtlı (Hah) Köyü'de özgün mimarisiyle hayranlık uyandıran Meryem Ana Kilisesi’ni ziyaret edebilirsiniz. Midyat’a 25 kilometre uzaklıktaki kilise yaklaşık 2 bin yıllık geçmişe sahip. 1995 yılından beri müze statüsünde koruma altında olan tarihi yapı bir dönem bölgedeki en önemli bilim merkezleri arasında sayılıyormuş. Kilise, özellikle 19. ve 20. yüzyıllardaki birçok eklemeyle mimari açıdan epey zarif hale gelmiş.
Ortodoks Süryanilerin inşa ettikleri en eski yapılardan biri Mor Gabriel Manastırı. Deyrulumur ismiyle de anılan dini yapı, ilçe merkezine 18 kilometre uzaklıktaki Güngören Köyü’nde ziyaret edilmeyi bekliyor. Manastır, 397 yılında Mor Şmuel ve Mor Şemun tarafından kurulmuş. Şimdiki adını ise 7. yüzyılda "Turabbin Metropoliti" unvanını taşıyan Mor Gabriel’den alıyor. Dini yapı dikkat çekici mimari detayları barındırmasına ek olarak yükselişler ve düşüşlerle dolu tarihiyle de epey ilgi uyandırıyor. Yalnız manastırı ziyaret ettikten sonra bir parçası olduğu Turabbin Platosu’nu gezmeye de mutlaka zaman ayırın. Bölge, Midyat doğasını tanımak isteyenler için adeta biçilmiş kaftan.
Fotoğraf: Afrem Acar
Hazır Güngören (Keferbe) Köyü’ne gitmişken sürenizin bir kısmını Mor Stefanos Kilisesi’ne ayırabilirsiniz. Yerel halk, yapıdan bölgedeki türdeşlerinin en güzeli olarak bahsediyor. Kilisenin iç kısmındaki zarafete şahit olunca söylenenlerin doğruluğuna ikna olduk. Duvarlarını süsleyen freskler kiliseyi türdeşlerinden ayıran en önemli özellik olarak ön plana çıkıyor.
Midyat’ta gezilip görülmeye değer yerlerin en önemlilerini sıraladığımız listede son sırayı İzbırak Köyü’ne ayırdık. Aslında bu yerleşimin hikayesi epey hüzünlü. Çünkü Süryanileri hedef alan terör olaylarının artması üzerine hükümet tarafından 1994 yılında köyün boşaltılması istenmiş. Köy, harap durumuna rağmen bir zamanlar ne kadar zarif mimariye sahip olduğunu açıkça belli ediyor. Haliyle tıpkı Fethiye’deki Kayaköy gibi tarihin izini sürmek isteyen gezginleri kendisine çekiyor.