Trakya, Güneydoğu Avrupa'da yer alan güney Bulgaristan, kuzeydoğu Yunanistan ve Türkiye'nin Avrupa kıtasındaki topraklarını içeren bölgedir. Çok fazla kültüre ev sahipliği yaptığı için etnik kökeni güçlü olan Trakya’nın kültürel mirası, yemeklerine de yansımış. Başlıca Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli illerinden oluşan Trakya Bölgesi geleneksel tarım toplumundan modern tarıma geçişte bir öncü olmasıyla da yemek kültürü bakımından bir ilham kaynağı. Bu yazımızda; Trakya yemek kültürü ve meşhur yemekleri, tatlıları, içecekleri gibi merak edebileceğiniz başlıca soruları yanıtlamaya çalıştık. Dilerseniz gastronomi harikası Trakya içeriğimize hemen başlayalım.
{ad:0}Trakya yemek kültürü; Edirne, Kırklareli, Tekirdağ ve İstanbul ile Çanakkale’nin Avrupa’da kalan kısımlarını kapsıyor. Trakya mutfağında yemek kültürünün büyük bir kısmını et yemekleri oluşturuyor. Eti yenen hayvanların başında keçi, koyun ve sığır geliyor ve özellikle bu et yemekleri cemiyet günlerinde, aile toplanmalarında, Hıdırellez yemeklerinde servis ediliyor. Bunların yanı sıra Trakya yöresinde köfte son derece önemli, özel günlerde tek başına servis edilmese de ızgarada pişmiş veya fırınlanmış köfte Trakya sofralarında sıklıkla rastlayacağınız bir yemek.
Trakya yemek kültüründe kırmızı etin yerinin olduğu kadar tavuğun yerini de unutmamak lazım. Tavuğu tek başına yapıp servis etmekten keyif aldıkları gibi, tavuk suyu ile çorba ve pilav yapmak da Trakya yemek kültüründe oldukça yaygın. Tavukla yapılan akıtma yemeği de ziyafetlerin baş tacı… Ayrıca yoğurt ve peynir de Trakya mutfağının vazgeçilmezleri arasında. Trakya yemek kültüründe çoğu yemeğin yanında yoğurt servis etmek artık bir gelenek haline gelmiş. Özellikle akşam yemeğinin yanında mutlaka manda yoğurdu sofralarda bulunuyor. Aynı şekilde peynirin de Trakya yemek kültürünün önemli bir parçası olduğunu gözlemleyebilirsiniz, hemen hemen her yemek masasında üzerine kekik ve zeytinyağı serpiştirilmiş peynirler mutlaka yerini alır.
2013 yılından itibaren satır etin artık tescilli bir Trakya yemeği olduğunu söyleyebiliriz. Edirne Keşan ilçesine ait olduğu tescillenen satır etin en ilginç özelliği sadece doğuda bulunan besinlerle beslenmiş ve yaşını doldurmamış süt kuzularından elde ediliyor oluşu. Satır et hazırlanırken içine hiçbir katkı maddesi veya baharat konulmuyor ve meşe kömürü mangalında çevrilerek pişiriliyor. Size önerimiz satır et söylediyseniz yanında mutlaka manda yoğurdu da istemeniz.
Trakya yöresinin tek meşhur köftesi Tekirdağ köftesi değil, bir onun kadar meşhur aynı zamanda zincir restoranlarda bile sürekli karşılaşabileceğiniz kaşarlı köftenin asıl yöresi Keşan ve Malkara. Kaşarlı köftenin püf noktası, köfte harcının içerisine kaşar eklenmemesi, kaşarların köfte malzemesiyle birlikte yoğrulup merdaneyle açılarak porsiyonlar halinde kesilmesi. Aynı satır ette olduğu gibi kaşarlı et de mangalda pişirilerek servis ediliyor. Trakya’ya kadar gittiyseniz bölgenin yerel restoranlarından birinde yemenizi tavsiye ediyoruz, zincir restoranlarda yapılanlardan tadının ne kadar farklı ve lezzetli olduğunu kendiniz de göreceksiniz.
Trakya’nın köfteleri meşhur ama, Edirne’nin tava ciğerini de es geçmemek lazım. Trakya Bölgesi’ne kadar gittiyseniz sırf ciğer yemek için bile Edirne’ye uğramanızı öneririz. Edirne ciğerinin meşhur olma sebeplerinden biri de tadının başka yerlerde yapılan ciğerle aynı olmadığını yerken hemen fark etmeniz. Ciğer nasıl yapılıyor kısaca anlatalım: Öncelikle etler günlük olarak hazırlanıyor ve semiz dana ciğerinin zarı soyularak yaprak kadar ince kesiliyor. Çok kere yıkanıp temizlendikten sonra ciğer sıkılıp karbonatla yoğruluyor ve bir gece dolapta marine ediliyor. Una bulanıp kızartılan ciğerler çok kuvvetli ateşte sadece birer dakika pişiriliyor. Size tavsiyemiz tava ciğerin yanında kurutulup kızartılmış sivri biber sipariş etmeniz. Zaten tadı enfes olan ciğerinizi başka bir seviyeye ulaştıracağına şüphemiz yok.
Trakya’nın meşhur kahvaltılıklarından biri de tabiki tadına doyamayacağınız cizleme! Tadı krepe benzeyen bu kahvaltılık; un, yumurta, süt, tuz, su ve mayanın karıştırılıp boza kıvamına getirilmesi ile yapılıyor. Krepten farklı olduğu tek nokta yapımında ılık su ve maya kullanılması. Bizce krepten daha güzel ve Trakya’ya özgü olan bu tarif mutlaka kahvaltı sipariş ederken kahvaltıda denemeniz gereken bir tat. Dilerseniz tatlı ile dilerseniz tuzlu ile servis edilen bu lezzeti, Trakya’nın meşhur peynirleri veya bal-kaymak ile deneyebilirsiniz.
Her yörenin mantı yapma şekli birbirinden farklı olsa da, Trakya yöresinin aralarında en özgünü olduğunu söyleyebiliriz. Harcı kıyma ile hazırlanan ve üzerine yoğurt dökülerek servis edilen mantıların aksine, sini mantısının harcı pirinç veya bulgurla karıştırılmış tavuk etinden oluşuyor. Özgün mutfağıyla çok fazla alternatif sunan Trakya yöresinin mantısı kesinlikle denemeniz gereken yemeklerin başında geliyor desek yeridir. Arzu ederseniz tabiki üstüne yoğurt ile de servis edilmesini isteyebilirsiniz ama bizim size tavsiyemiz yanında ayran ile söylemeniz. Hem farklı bir mantı deneyimi olacak, hem de ayranı yanında sipariş ettiğinizde tadının daha güzel bütünleştiğini göreceksiniz.
1920’li yılların başında Selanikli göçmenler tarafından yöreye getirildiği düşünülen Tekirdağ köftesinin, yapımında kullanılan dana eti kaburgası ve irmik sayesinde diğer köftelerden çok daha farklı bir lezzet olduğunu söyleyelim. Baharatlı bir tada sahip olsa da, yapım aşamasında hiç baharat kullanılmıyor. Gittiğiniz her restoranda yanında biberli sos ile servis edilen Tekirdağ köftesi, piyaz ve ayran ile sipariş edildiğinde adeta bir lezzet şöleni yaşatıyor.
Hazır Tekirdağ yemeklerinden bahsediyorken burma sucuğa değinmeden de geçemeyeceğiz. Tekirdağ Malkara yolu üzerinde konumlanan İnecik, pek çok işletmesinde bulunan burma sucuk ile ün salmış durumda. Yapım aşamasında sadece teke ve oğlaklar kullanılan burma sucuk, üretim aşamasında kullandıkları farklı yöntemden olsa gerek tamamen İnecik’e has ve benzeri olmayan bir lezzete sahip.
Tekirdağ kahvaltılarının bir diğer baş tacı da krepe benzeyen bir başka tat: Akıtma. Trakya Bölgesi’nde yemeklerin içine sıkça konulduğu bilinen tavuk, akıtmanın da gizli malzemesi. Kahvaltıda tavuk yeme fikri kötü geliyor olabilir, ama bir kere denedikten sonra tadına inanamayacaksınız. Karakteristik bir lezzete sahip olan akıtma fırında pişiriliyor ve lor peyniri ile servis ediliyor. Tekirdağ’da yiyebileceğiniz en özgün kahvaltılıklardan biri olan akıtmaya mutlaka bir şans vermenizi öneririz.
Tekirdağ mutfağını deneyimlerken kesinlikle tatmanız gereken bir diğer lezzet de damat paçası. Balkanlardan yöreye gelen bu lezzet yine içinde tavuk bulunduruyor. Yufkalar tavuk suyuyla ıslatıldıktan sonra, üzerine tavuk, yoğurtlu beşamel ve tereyağı konularak fırına verilen damat paçası uzun süre aklınızda kalacak kadar güzel bir lezzete sahip desek yalan söylemiş olmayız.
Edirne restoranlarını da keşfedin!
Tekirdağ’ın vazgeçilmez lezzetlerinden biri olan çeneçarpan çorbası, ana malzemesi hamur ve süt olan besleyici bir çorbadır. Çorbanın Tekirdağ’da bu kadar lezzetli olmasının sebebi içindeki hamurun elle açılarak yapılması. İçerisinde çorbanın karakterini belirleyen bir malzeme daha var söylemeden geçmeyelim, o da mercimek. Hem sağlıklı hem lezzetli hem de farklı bir alternatif olan çeneçarpan çorbasını bir kere yedikten sonra tekrar tekrar sipariş edeceğinize eminiz!
Trakya mutfağının vazgeçilmezi olan çorbalardan bir diğer popüler olanı ise Trakya usulü düğün çorbası. İsmi “Gerdan Çorbası” olarak da bilinen bu çorba yöre insanları tarafından vücudu sıcak ve sağlıklı tutmanın yolu olarak görülüyor. Özellikle düğün ve sünnet gibi özel kutlamalarda servis edilen bu çorba mutlaka denemeniz gereken bir lezzet harikası.
Düğün ve davetlerde yapılan bir diğer meşhur Trakya çorbası da Elveda çorbası. İsmine veda çorbası da denilen bu enfes çorba şehriye ve et suyu ile yapılıyor. Servis edilirken tereyağı ve nane ile sunulan elveda çorbasının, yedikten sonra tadının damağınızda kalacağına ve kendinizi daha iyi hissedeceğinize eminiz. Trakya’yı görmeye giderseniz kendinize bir de elveda çorbası sipariş etmeniz naçizane tavsiyemiz.
Çanakkale’nin meşhur tatlısı höşmerim ile çok karıştırılıp Çanakkale’ye özgü sanılsa da, peynir helvası Trakya Bölgesi’nin tescillenmiş yiyeceklerinden biri. Fırınlanmış ve fırınlanmamış olarak tüketilebilen bu leziz tatlı, yağlı ve tuzsuz koyun peynirinden üretilmesi ile meşhur. Trakya Bölgesi’nde nereye giderseniz her seferinde farklı bir tat ile karşılaşmanız mümkün, ancak her birinin birbirinden lezzetli olacağının garantisini verebiliriz. İçinde kullanılan peynir çeşidi ve miktarına göre tadı da değişen bu enfes tatlı adeta bir Trakya Efsanesi olmuş durumda. Size naçizane tavsiyemiz bir top sade dondurma üstüne, çikolata sosu ve kavrulmuş fındık ile yemeniz. Şimdiden afiyet olsun.
Özellikle Türk kahvesinin yanında sipariş edilen badem ezmesi, 50 yıldır süregelen ünü ile Trakya’nın Edirne şehri ile özdeşleşmiş durumda. Genellikle turist yoğunluğunun çok olduğu bölgelerde kolaylıkla rastlayabileceğiniz badem ezmesi, hem az kalorili bir tatlı alternatifi hem de sevdikleriniz için lezzetli bir hediye…
Trakya denilince akla ilk gelen tatlı irmik ve peynirden yapılan bol şerbetli Hayrabolu tatlısı. Tekirdağ’a yolunuz düşerse ve köfte yemeden dönmem diyorsanız, köftenin üzerine yiyebileceğiniz en lezzetli tatlı Hayrabolu tatlısı olacaktır desek yalan söylemiş olmayız. Kemalpaşa tatlısına benzeyen bu tatlı, boyut olarak daha büyük olması ve içinde peynir bulunmasıyla farklılık gösteriyor. İlk başlarda ismine “Kadı Göbeği Tatlısı” da denen bu enfes tatlı, şerbetli olarak ikram edildiği gibi pişirilip kurutularak da servis edilebiliyor.
Trakya Bölgesinde ismini en çok duyacağınız atıştırmalıklardan birisi Kavala kurabiyesi. Edirne şehri ile özdeşleşmiş bu tatlı hem yerliler hem de turistler tarafından çokça tüketiliyor ve seviliyor. İsmini Edirne bademli kurabiyesi olarak da duyabileceğiniz bu atıştırmalık, hem ay şeklinde hem de lokmalık küp şeklinde servis edilebiliyor. Lezzetini Edirne’de yetişen nefis bademlerden alan kavala kurabiyesi aynı zamanda çok güzel de bir hediye alternatifi.
Edirne mutfağına ait bir diğer atıştırmalık da Kallavi kurabiyesi. Diğer tatlılara göre daha ilgi çekici olmasının sebebi ise içinde un,tuz ve yağ bulunmadan hazırlanabiliyor olması. Edirnelilerin çok değer verdiği bu yöresel lezzetin içerisinde bir de gizli malzeme var: karaçalı balı. Edirne’ye yolunuz düşerse kesinlikle tatmanız gereken bir nefis bir kurabiye, şimdiden afiyet olsun.
Trakya Bölgesi’nde özellikle peynir tüketimi de oldukça fazla, bölgenin en bilinen peyniri ise Malkara eski kaşar peyniri. Bunun dışında; tulum peyniri, çökelek, lor peyniri, dil peyniri ve beyaz peynir de oldukça tüketiliyor. Tekirdağ’a yolunuz düşerse mutlaka atıştırmalık olarak yemekten önce peynir tabağı sipariş etmenizi öneririz, tadının ne kadar doğal ve lezzetli olduğunu göreceksiniz.
Trakya ile ilgili akla ilk gelen şeylerden biri de yol boyunca görebileceğiniz sapsarı ayçiçek tarlaları. Trakya yolunu bu kadar güzel yapan şeylerden biri de ayçiçek tarlaları olsa gerek, her geçtiğinizde yol kenarında sağa çekmiş arabaları ve ayçiçeklerinin arasında fotoğraf çekinenleri görebilirsiniz. Trakya Türkiye’deki ayçiçek üretiminin %75’ini karşılamasıyla biliniyor, doğal olarak bölgede ay çekirdeği tüketimi de bir hayli fazla. Trakya gezinizi gerçek bir yerli gibi sonlandırmak istiyorsanız ayçekirdeğini bolca tüketeceğinizi söyleyelim.
Satır etin yanında kesinlikle sipariş etmenizi söylediğimiz için, manda yoğurduna değinmezsek olmaz diye düşündük. Trakya’da neredeyse çoğu etin yanında manda yoğurdu da getirilir, manda yoğurdu artık Trakya ile özdeşleşmiş diyebiliriz. Çoğu yerde restoran sahipleri tarafından yapılan manda yoğurdunu yol üstündeki herhangi bir restoranda bulabilirsiniz. Son zamanlarda popüleritesi iyice artan manda yoğurdu, Trakya tarafına yolunuz düşerse mutlaka denemeniz gereken bir tat. Ayrıca inek ve keçi yoğurduna göre çok daha fazla protein ve kalsiyum içeren manda yoğurdu lezzetli olduğu kadar sağlıklı da.
Tekirdağ atıştırmalıkları arasından hepimizin aklına aynı meyvenin geleceğine eminiz: Tekirdağ kirazı. Tekirdağ’ın adeta simgesi haline gelen kirazı için yaklaşık 55 yıldır festivaller düzenleniyor. “Tekirdağ Kiraz Festivali” olarak adlandırılan bu festivallerde birbirinden farklı yarışmalar düzenleniyor ve en güzel kirazlar sergileniyor. Lezzeti ile çok fazla dikkat çeken Tekirdağ kirazının, eski yöntemlerle yetiştirildiği biliniyor. Haziran ayında yapılan kiraz festivaline, yolunuz düşerse mutlaka uğramanızı ve Tekirdağ’ın enfes kirazlarının tadına bakmanızı şiddetle tavsiye ediyoruz.
Tekirdağ’ın tek meşhur meyvesi kiraz değil, bir o kadar leziz başka bir meyvesi ile de ün salmış durumda: Tekirdağ karpuzu. Mayıs ayında hasadına başlanan karpuzlar kabuğunun dışının tek renk ve koyu yeşil oluşuyla diğer karpuzlardan ayrılıyor. Tabii bir de lezzetleriyle… Ağustos aylarında da Tekirdağ’da “Ferhadanlı Karpuz Şenliği” adıyla bilinen karpuz festivalleri yapılıyor. Haziran ayındaki kiraz şenliğine yetişemeyenler için, tatlı bir alternatif olacaktır.
Trakya Yöresi, içecekleri bakımından da oldukça zengin ve farklı tatlara sahip. Trakya’nın yemek kültüründen esintileri içeceklerine de yansıttığını gözlemleyebilirsiniz, mesela surutka. Trakya’nın mucize içeceği olarak adlandırılan surutka, peynir altı suyunun değerlendirilmesiyle yapılan son derece sağlıklı bir Trakya içeceği diyebiliriz.
Bölgede şerbet tüketimi de oldukça fazla ve birbirinden lezzetli seçenekler var. Bunların başlıcaları; reyhan şerbeti, vişne şerbeti, lohusa şerbeti ve gelincik şerbeti. Trakya’yı ziyaret edecekseniz mutlaka şerbetlerin tadına bakmanızı öneririz. Şerbetlerin yanı sıra koruk suyu, erik suyu ve hardaliye de sıklıkla rastlayabileceğiniz bir diğer enfes içecek çeşitleri.
Aynı zamanda Trakya, üzüm bağları ile de ziyaretçileri kendisine çekiyor. Türkiye’deki en zengin bağlara sahip olan Trakya, içimleri rahat ve hoş ayrıca farklı aromalara sahip şarapları ile de oldukça meşhur diyebiliriz. Trakya Bağ Rotaları yazımıza bakarak kendinize bir şarap tadım yolu çizebilirsiniz ve bu enfes şarapların tadına bizzat bakabilirsiniz, biz ne kadar anlatsak da yeterli olmayacak.. Bizim size tavsiyemiz eylül ve ekim aylarında olan bağ bozumu döneminde ziyaret etmeniz ve mutlaka Trakya Bağ Bozumu Festivali’ne uğramanız. Memnun kalacağınıza eminiz!
Trakya’yı ziyaret etmeyi düşünüyorsanız ve bahsettiğimiz leziz yemeklerden tatmak istiyorsanız, sizler için derlediğimiz Trakya’nın gurme restoranlarından yararlanabilirsiniz: