Türk Edebiyatına Damga Vurmuş İsimlerin Müze Evleri

Sadece ülkemizde değil, dünyanın dört bir köşesinde edebiyat tarihine damga vurmuş yazarların edebiyat evleri ve müzeleri bulunuyor. İstanbul bu taraftan bakınca eşi benzeri olmayan olanaklara sahip harika bir kent. Tarihte Türk edebiyatına damga vurmuş birçok ismin İstanbul'da yaşamış olması ve eserlerini de bu kentte vermiş olması da bir ayrıcalık.

Cumhuriyet öncesi ve sonrası olmak üzere Türkiye, edebiyat alanında oldukça zengin bir birikime sahip. Bu birikime katkıda bulunan isimlerin evleri de İstanbul’un güzelliğinden aldığı ilhamla kalemini buluşturmuş yazarların hayatlarından izler taşıyor. İstanbul dışında ülkemizin dört bir köşesinde bu isimlerin müze evlerine rastlamak mümkün. Edebiyata olan tutkunuzu daha bir arttıracak bu müze evleri gezerken; o dönemlere giderek, o usta ile tanışmayı ne kadar çok istediğinize kendiniz bile şaşıracaksınız.

{ad:0} 1- Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi, Diyarbakır

Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, yalvarmak, yakarmak nafile bugün, gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah'ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar?... 35 yaş şiirini kaleme aldığı evdir burası. Yöresel mimarinin tipik bir örneği olan bu Diyarbakır evi, Cahit Sıtkı’nın doğup büyüdüğü ve hayatını sürdürdüğü evdir. Birçok baş yapıtını da kaleme aldığı evde; kişisel eşyaları, el yazması eserleri ve mektupları sergilenmektedir. 2- Mehmet Akif Ersoy Müze Evi, Ankara

Mehmet Akif Ersoy, vatan sevgisi ve edebiyat tutkusu ile bilenen sanatçılarımızdan sadece biridir. Safahat'ı ve İstiklal Marşı ile Türk edebiyatına damgasını vurmuş olan Ersoy'un evi de şimdilerde müze olarak ziyaretçilerine kapılarını açmakta. Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bu ev, Mehmet Akif Ersoy'un İstanbul'un işgali sonrasında geldiği, Kurtuluş Savaşı yıllarında Ankara'da ikamet ettiği evdir. Ayrıca, İstiklal Marşı başta olmak üzere çok sayıda şiirini de burada kaleme almıştır. Müzeye dönüştürülmüş bu ev günümüzde Hacettepe Üniversitesi Merkez Kampüsü'nün sınırları içinde bulunmaktadır. 3- Kemal Tahir Müze Evi, İstanbul Siyah kalın çerçeveli gözlükleri ve piposu ile hafızlara kazınmış olan bir hakikat arayışçısı olan Kemal Tahir'in son yıllarını geçirdiği evi günümüzde ziyaret edilebiliyor. Kemal Tahir’in son çalışmalarını yaptığı, hayata gözlerini yumduğu bu ev Kadıköy Şaşkın Bakkal'da yer alıyor. Kahverengi koltuk ve kitaplığın olduğu salonun bir köşesinde Nazım Hikmet’in daktilosu duruyor. Kemal Tahir'in müze evinde ona ait yaklaşık 9000 kitap, el yazmaları, kullandığı daktilosu, çalışma masası, çeşitli zamanlarda çekilmiş fotoğraflar, Nazım Hikmetin Oliver marka daktilosu ve ödüllerini de burada görebilirsiniz. 4- Hüseyin Rahmi Gürpınar Müze Evi, İstanbul

Bu seferki edebiyat müzesi durağımız biraz deniz aşırı. Şimdi Heybeliada’ya ruhban okulunun tam karşısına gidiyoruz. 'Sanat halk içindir.' Görüşünü benimseyerek eserlerini ortaya koyan Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın evi de edebiyat müzeleri listesinde yerini almıştır. Adanın denize hakim bir tepesinde, muhteşem konumunda bulunan bu güzel manzaralı eve ulaşmak biraz zorlu olsa da gitmenize değecek kadar özel. Usta kalemin 1912-1944 yılları arasında yaşadığı bu ev, Kültür Bakanlığı'nın yaptığı restorasyonla müzeye çevrilmiş ve halkın ziyaretine açılmıştır. Müze evde; Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın kendi yaptığı el işlerinin de bulunduğu eşyalar ve kitaplar sergilenmekte. 5- Orhan Kemal Müzesi, İstanbul

'Güçlü bir hafıza, ağır bir cezadır. Ve işin kötüsü iyi anları nadiren, kötü anları sıklıkla hatırlatır.' sözleri ile akıllara kazınmıştır, Orhan Kemal. Orhan Kemal Müzesi, ünlü edebiyatçının anısını yaşatmak üzere İstanbul Beyoğlu'nda, üç katlı bir binada kurulmuştur. Orhan Kemal Kültür Sanat Koordinatörlüğü'nün katkılarıyla açılan müzede çoğu Ara Güler tarafından çekilmiş 70 fotoğrafı, aile fotoğrafları, yatağı, diş fırçası gibi özel eşyaları bulunmaktadır. Ayrıca; kitaplarının orijinal ilk baskıları, özel mektupları, hakkındaki yazılar, makaleler ve doktora tezleri, çalışma odası, yazarın kullandığı daktilo, kalemi ve öldüğünde yüzünden alınan yüz kalıbı gibi çeşitli eşyalar da sergilenmektedir. Fotoğraf: Ayşe Sena Çelik 6- Sait Faik Abasıyanık Müzesi, İstanbul

İstanbul'un ünlü Prens Adaları'ndan biri olan Burgazada’ya ayak bastığınız anda, Türk edebiyatının değerli ustalarından birinin yaşadığı müze ev sizi kendini çağırır. Ada rıhtımında inip de birkaç sokak yukarı çıktığınızda yazarın evinin bulunduğu, Çayır Sokağa ulaşırsınız. Sait Faik gibi naif bir ustanın anılarına tanık olacağınız, ailesiyle yaşadığı bu müze ev, kendisinin vasiyeti sayesinde ücretsiz olarak gezilebilmekte. 7- Rıfat Ilgaz Kültür ve Sanat Evi, Kastamonu

Hababam Sınıfı'nın yaratıcısı, Cide aşığı Rıfat Ilgaz'ın evi, Rıfat Ilgaz ruhunun anlaşılması adına oğlu Aydın Ilgaz’ın emekleriyle müze ev olarak ziyaretçilerine kapılarını açmakta. Evde; Rıfat Ilgaz’ın çalışma masası, kitapları, kalemi, kıyafetleri ve yatağı sergilenen özel eşyalarından sadece birkaçı. 8- Necati Cumalı Anı ve Kültür Evi, İzmir Zeliha ile Cemal'in büyük aşkını anlattığı Tütün Zamanı adlı eseriyle gönüllerde taht kurmuş olan Necati Cumalı'nın İzmir'in Urla ilçesinde yaşadığı evi, bir diğer edebiyat müzelerinden biri. Aslına bağlı kalarak onarılan ve restorasyonu tamamlanan bu taş bina, Necati Cumalı’nın çocukluğunun geçtiği evdir. Müze evde, Necati Cumalı’nın kişisel eşyaları, yazı ve satranç takımı gibi özel eşyaları sergilenmeye devam ediyor. 9- Tevfik Fikret / Aşiyan Müzesi, İstanbul

Tevfik Fikret’in İstanbul'da 1906-1915 yılları arasında Aşiyan'da yaşadığı bu ev onun edebiyat tarihimize damga vuran eserlerini birçoğunu ortaya koyduğu yerdir. Şairin en ünlü eserleri arasında bulunan 'Sis' şiirini bilenler, Fikret'in o dönemde nasıl bir atmosferde bu eseri ortaya koyduğunu bu evi gezerken tezahür edebilirler. Evin içinde Tevfik Fikret’e ait çok az eşyanın bulunmasından dolayı ev, 1945 yılında Edebiyat-ı Cedide Müzesi olarak açılmış. Bunun üzerine belediye tarafından oluşturulan bir komisyon, Tevfik Fikret’in evinin Edebiyat Müzesi olarak açılması kararını almıştır. Komisyonun çalışmalarıyla birlikte zamanla Fikret’in kullanmış olduğu eşyalar bulunarak müze koleksiyonuna eklenmeye başlanmış. Ayrıca, Eyüp mezarlığında bulunan Tevfik Fikret'in naaşı, 1961 yılında doğal görünümü ile çok sevdiği kendi evinin bahçesine nakledilmiş. Bu tarihten sonra da bu ev artık, 'Aşiyan Müzesi' adı ile anılmaya başlanmış.