Uludağ Eteklerinde Renkli Bir Rota: Cumalıkızık Köyü

2000’li yılların başında TV’de oynayan Kınalı Kar dizisiyle tanıdık onu! Dizide bir adamla bir kadın birbirini çok seviyor ama kader onları bir türlü yan yana getirmiyordu. Cumalıkızık işte o aşıkların ayrıldığı, kavuştuğu yerin fonu. Yani köy bir dizi yıldızı ve artık Bursa’nın en popüler, en nostaljik köy rotası!

Cumalıkızık Köyü'nün Tarihi

Nostalji demişken dilerseniz önce köyün tarihinden bahsedelim. 1300’lü yıllarda Osmanlı henüz küçük bir medeniyetken kurulan köy, Bursa’daki ilk yerleşkelerden biri. Cumalıkızık’ı var eden Kızıklar bölgede 14’ün üzerinde köy kurmuş. Bugün bu köylerden sadece 5 tanesini biliyoruz, diğerleri Kurtuluş Savaşı’nda yakılarak yok olmuş. Günümüzdeki köy yapısı ve köyü otantik yapan evlerin tümü ortalama 150 yıllık bir kültürü yansıtıyor.

Köyü memleketçe tanımamıza sebep bir dizi olsa da Anıtlar Yüksek Kurulu çok daha erken, 1980’lerde buranın farkına varmış. Dokusunun bozulmasını engellemek için önce ‘tek bir çivi çakmayacaksın’ yasağı getirmiş sonra da Kentsel ve Doğal Sit Alanı ilan ederek son noktayı koymuş. Yıl 2000’e geldiğinde ise UNESCO’nun Dünya Mirası Geçici Listesi’ne giren, 2014’de de Dünya Mirası ilan edilen Cumalıkızık en çok da renkli Osmanlı evleriyle gönüllere taht kurmuş.

Cumalıkızık Köyü'nün İsmi Nereden Geliyor? Kızıklar Kimler?

Kızık demek göçebe Türkmen, yani Oğuz Türkleri demek! Kızıklar 1300’lerde Moğol sataşmalarından kaçarak Orta Asya’dan Anadolu’ya girmiş, ardından da Bursa’ya yerleşmişler. Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşunda büyük etkisi olduğu düşünülen Kızıkların, Uludağ eteklerinde kurdukları köylerin hepsi şahsına münhasır sıfatlarla anılmış. Mesela değirmeleriyle nam salana Değirmenlikızık, şırıl şırıl bir deresi olana Derekızık, hamamlısına Hamamlıkızık ve Fidyekızık gibi isimler verilmiş. Cumalıkızık adı ise tüm Kızıkların cuma namazını burada kılmalarından yadigar. Diğer Kızık köylerinin orijinal dokusu nasıldı bilmesek de, günümüze en bozulmadan geleni sadece Cumalıkızık olmuş. {product:40231}

Cumalıkızık’ta Gezilecek Yerler

Bursa Gezilecek Yerler arasında en popüler noktalardan birisi olan Cumalıkızık, ‘eski’ kokan atmosferi, meydandaki iki çınarı ve dar sokakları çevreleyen cümbüş evleri ile tercih ediliyor. Havası Uludağ’ın bol oksijeninden suyu da tertemiz kaynaklarından nasiplenmiş köyde neredeyse hiç beton görmüyor, şehir taklidi yapılarla karşılaşmıyorsunuz. Ve bakın caddesi olmayan ama meydanları keyifli bu köyde karşınıza neler çıkıyor;

1- Cumalıkızık’ın Rengarenk Sokakları

Kerpiç, ahşap ve moloz taştan yapılmış Cumalıkızık evleri Osmanlı sivil mimarisinin en güzel örneklerinden. Sanırsınız ki yıl 1900’ler, Osmanlı döneminde yaşıyorsunuz ve henüz cumhuriyetten bahsedilmiyor. 270 evden bir tanesinin cumbasında taş sokaklardan gelen geçeni ve top sektiren çocukları izliyorsunuz. Evet, o zamanki sokak neyse, günümüzde de aynen o! Evlerin çoğu aslına uygun olarak restore edilmiş ve içlerindeki yaşam da aynı ritimde devam etmiş. {product:30173}

Çoğu rengarenk ama en çok da çivit mavisi, 2 ya da 3 katlı ve pencereleri cumbalı bu evlerin kapıları da alıcı gözüyle incelendiğinde etkileyen sanatsal özelliklere sahip. Evlerle çevrelenmiş kaldırımsız sokaklarda Uludağ’dan inen suyun sele dönüşmemesi için taş döşemeler su kanalı mantığında eğimli yapılmış. Sokaklardan akıp giden ve bir havzada biriken su da tarla sulamak için kullanılmış.

2- Belki de Dünyanın En Dar Sokağı; Cin Aralığı

Elinde mezura ile gelenler ölçmüşler, burası kimine göre 60 cm kimine göre 80 cm genişliğinde. Yani geçerken sığamama gibi bir ihtimaliniz de var! Adına Cin Aralığı denmesinin sebebi ise savaş zamanında Yunanlı işgalcilerden kaçan köy halkının buradan geçip gözden kaybolması rivayeti. Köylüler tepelerdeki Türk mevzilerine ulaşmayı başarmışlar. Ama Yunanlılar böyle bir sokaktan kaçma ihtimaline inanamayıp durumu cinlere yormuşlar.

3- Köy Meydanındaki Cami ve Hamam

Köyün girişinde önce mezarlığı görüyor sonra da meydana ulaşıyorsunuz. Geniş gövdeli iki çınarla gölgelenmiş köy meydanında ilk dikkatinizi çeken yapı ise cami oluyor. Kubbesiz ve sade haliyle ‘ne kadar da mütevazi’ diye düşündüren bu caminin kitabesi yok, bu yüzden ne zaman yapıldığı bilinmiyor. Ama mimarisindeki Selçuklu ve Osmanlı esintisi buranın en az 250-300 yıllık yaşını ele veriyor. Hemen yanındaki moloz taştan inşa edilmiş bina ise yaşı konusunda ser verip sır vermeyen köy hamamı. Eski Osmanlı hamamlarının prototipi olan bu yapı da tarihi düşlemekten hoşlanıyorsanız ilginizi çekebilir.

4- Kınalı Kar Konağı

Kınalı Kar Konağı da denilen Bulanlar Konağı’nın bilinirliği Kapadokya’daki Asmalı Konak’la neredeyse eşdeğer! İsterseniz konaklayabiliyor ya da yemek yiyebiliyorsunuz. {product:2639}

5- Cumalıkızık’ın 350 Yıllık Hikayesinin Bekçisi: Küpeli Ev ve Etnografya Müzesi

UNESCO Derneği Proje Uygulama Evi olarak gezilen Küpeli Ev adını çevrede sıklıkla göreceğiniz küpe çiçeklerinden almış. 350 yıllık bir köy kültürünü yaşatmaya çalışan bu evdeki her eşya köyden çıkma. Ne kadar değerli olursa olsun başka yöre eserlerine kapalı ev bir nevi Cumalıkızık’ın antika dükkanı. Etnografya Müzesi’nde ise dışarıdan keşfedip tanımaya çalıştığınız Cumalıkızık’ın günlük yaşamı ve geleneği göreneği hakkında bilgi sahibi olabiliyorsunuz. Pazartesi dışında her gün açık bu müzeyi 09:30 – 17: 30 saat aralığında gezebiliyorsunuz.

6- Cumalıkızık Kahvaltıcıları

Bursa’da köyde kahvaltı denildiğinde akla gelen ilk yer Cumalıkızık oluyor. Son 20 yılda geçim kaynakları tamamen turizme dönmüş köylüler evlerinin bahçelerini kahvaltı salonları gibi işletiyor. Ama tereyağını köyün tatlı teyzelerinin elleriyle yaptığını, zeytinlerin tepelerde yetiştiğini, reçellerin de evlerde pekmezle kaynatıldığını sanıyorsanız yanılırsınız. Kahvaltı bildiğimiz kahvaltı; peynir de, reçel de, yağ da en hesaplı marketten alınmış. Ama yine de herhangi bir mekanı tercih ederseniz popülerliğinden dolayı saat 10’dan sonra gittiğinizde yer bulamıyorsunuz, aklınızda olsun. {product:26759}

Cumalıkızık’tan Ne Alınır?

Kahvaltısını eleştirdik ama mis gibi doğasında yetişen ahududusuna, böğürtlenine, kestanesine ve eriştesiyle tarhanasına lafımız yok. Yani mevsiminde gittiyseniz ve köy pazarındaki tezgahlarda gördüyseniz düşünmeyin, alın.

Cumalıkızık Nerede ve Nasıl Gidilir?

Cumalıkızık, Bursa’ya bağlı Yıldırım ilçesinde bulunan ufak bir mahalledir. Bursa Şehir merkezine 11 km gibi bir mesafededir. Bursa Merkez bölgesinden kalkan minibüslerle Cumalıkızık Köyü’ne yaklaşık 20-25 dakikada rahatlıkla ulaşabilirsiniz.

Hazır Cumalıkızık’a Gelmişken…

Cumalıkızık 1-2 saatte gezilebiliyor sonrasında ise tabii ki teleferiğe binip Uludağ’a gidin deriz. Teleferiğin kalktığı nokta köy meydanına 10 km mesafede, bindiğinizde ise Uludağ’a yarım saatte ulaşabiliyorsunuz. Tercihinizi Bursa’nın merkezinde bir İskender yemekten yana kullanırsanız şehir merkeziyle köy arasının sade 14 km olduğunu da belirtelim. "Cumalıkızık’ta Nerede Kalınır?" diye soracak olursanız açıkçası uzun uzadıya çok fazla zaman geçirilecek bir yer değil. O nedenle Bursa ziyaretiniz sırasında sadece birkaç saatliğine uğrayabileceğiniz Cumalıkızık Köyü gezisi sırasında Bursa Otelleri’ni tercih edebilir, bütçe ve zevkinize göre Neredekal.com üzerinden Bursa Otelleri’ni inceleyebilirsiniz. {search:cumalikizik-otelleri,Cumalıkızık Otelleri}