Yarım Asırlık Tarihe Veda: Kadıköy Rexx Sineması

Rexx Sineması, yakın zamana kadar Kadıköy’ün kalbinin attığı Kadife ve Sakız Gülü sokakların kesiştiği noktaya gidenleri tüm zarafeti ile karşılıyordu. Sinema salonu, tıpkı Nazım Hikmet Kültür Merkezi ve Süreyya Operası gibi Kadıköylülerin gündelik yaşamlarının vazgeçilmezleri arasında yer alıyordu. Peki, İstanbul’un kaybolan kültürel değerleri arasına katılan Rexx neden mi bu konumdaydı? İşte cevapları: Rexx Sineması’nın Kökenlerinde Farklı Kültürel Unsurlar Yatıyor

{facility:0} Fotoğraf: gazetekadikoy.com.tr
Kadıköy halkının aşina olduğu eski ismiyle Reks Sineması, 1962 yılında hizmet vermeye başlamış. Fakat üzerinde bulunduğu alanın kökenlerine inildiğinde farklı kültürel unsurlardan söz etmek mümkün.

Arsada 1800’lü yıllarda Rum Ortodoks Cemaati’ne ait bir kilise yükseliyormuş. 1873 yılında kilise yıkılmış ve yerine Türk sahne sanatları tarihi için de önemli anların yaşandığı Apollon Tiyatrosu inşa edilmiş. Takvimler 13 Nisan 1922’yi gösterirken, Afife Jale ilk performansını sergilemek adına bu tiyatroda izleyici karşısına çıkmış.

Türk tiyatrosu için en önemli mihenk taşlarından biri olan bu olaydan on yıl sonra mülkün sahibi konumundaki Rum Ortodoks Cemaati Kiliseleri Vakfı, tiyatro binasını kiraya vermiş. İlk başlarda asli görevini sürdüren yapı, zamanla sadece film gösterimlerini yapıldığı bir yer haline gelmiş. Bu değişimle birlikte adı da Reks’in öncüsü konumundaki Hale Sineması’na dönüşmüş. Sinemanın Bulunduğu Bina Maruf Önal’ın İmzasını Taşıyor

Fotoğraf: gazetekadikoy.com.tr
Hale Sineması, 1961 yılında kapanmış. İyiden iyiye eskiyen ve sinemanın faaliyetini sonlandırması sonucunda atıl duruma gelen yapı için yaz mevsiminde yıkım kararı alınmış. Tabii bu son, Kadıköy’ün zaman içerisinde en önemli simgelerinden birine dönüşecek Reks Sineması’nın hikayesinin başlamasına vesile olmuş.

Sinemanın ilk işletmecisi Yordan Anas, yeni binanın inşası için Maruf Önal ile anlaşmış. İyi ki böyle bir karar vermiş. Zira ortaya modern tarza sahip, oldukça hoş detaylarla bezenmiş harika bir sinema kompleksi çıkmış.

Yalnız bu noktada Yordan Anas’ın payını da unutmamak gerekiyor. Çünkü Yordan Bey, yalnızca işletmeci olmakla yetinmeyip araştırmacı kişiliğini de devreye sokmuş. Avrupa’nın çeşitli kentlerini dolaşarak o dönemin en önemli sinemalarının mimari özelliklerini enine boyuna incelemiş.

İnşası tamamlandığında İstanbul’un bu alandaki en ilerici yapısı olarak nitelendirilen Reks Sineması, uzun süre tek bir salon ve balkonu bünyesinde barındırmış. 1996 yılında ülkemizde yaygınlaşan "Cep sineması" kavramına uygun olarak ikinci ve üçüncü salonlar açılmış. 2006’da ise salon sayısı altıya çıkmış. Kadıköylüler için Bir Sinemadan Çok Daha Fazlası

Fotoğraf: gazetekadikoy.com.tr
Reks’in, Kadıköy halkının kalbini çelmesi pek de uzun sürmemiş. Bölgede uzun süreden beri yaşayan kime sorsanız, sinema salonu ile ilgili bir anısı olduğunu kolaylıkla öğrenebilirsiniz. Kimisi sinemanın mimari detaylarını halen daha öve öve bitiremiyor. Gerçi onlara hak vermemek de elde değil. Desteksiz ve geniş sarmal merdiveni, sokaktaki insanlarla iletişime geçecekmiş gibi duran dış cepheleri yapıyı benzersiz kılıyordu.

Reks Sineması, bazıları içinse hayatlarındaki birçok ilki temsil ediyor. Mesela Kadıköylülerin bir kısmı ilk defa burada film izlemiş. Sinema salonu önünde ilk randevusu için buluşmayı bekleyen aşıkların sayısı da hiç azımsanmayacak seviyede.

Ama işin acı tarafı, tüm bunlar geçmişte tatlı birer anı olarak hafızalardaki yerlerini almış durumda. Kapanmasında Değişen Kültürel Anlayış ve Pandemi Etkili Oldu

Reks Sineması, tıpkı biraz aşağısındaki Atlas ve Beyoğlu’ndaki Emek gibi günümüzdeki ekonomik koşullara daha fazla dayanamadı. Kadıköy’ün simge yapısının kapısına kilit vurulmasında ana sebepler olarak toplumun değişen kültür anlayışı ve pandemi sonucunda yürürlüğe giren kısıtlamalar öne çıkıyor.

Aslında Reks Sineması, içerisine girdiği ekonomik darboğazdan çıkmak için elinden geleni yapmış. Mal sahibi konumundaki vakıfla defalarca görüşmeler yapılmış. Hatta ismi bile genç kuşağın daha çok ilgisini çekmek için "Rexx" olarak değiştirilmiş. Lakin tüm bunlar da ne yazık ki fayda etmemiş. {product:761}