Mudanya Dereköy Kilisesi

Marmara Bölgesi’nde yer alan tarihi Bursa şehrinin Mudanya ilçesine bağlı eski Rum köylerinden biri olan Dereköy’de bulunan Mudanya Dereköy Kilisesi 1857 yılında yapılmış anıtsal bir yapıdır. Anıtsal kilise mimarisi ve içinde barındırdığı liturjik öğelerinin önemi nedeniyle değer taşıyan bir yapıdır. Mübadele zamanında köyde yaşayan Rumlar Yunanistan’a, Selanik ve Girit adasında yaşayan Türkler ise köye yerleştirildi. Rum mimarisine ait evler ile bölgeye hakim bir tepeye konuşlandırılan tarihi kilisesi ile dikkat çeken köyün bu yapı günümüzde yok olmaya yüz tutmuş durumdadır. Rumların bölgeden ayrılmasının ardından buraya yerleşen Türkler tarafından bir süre cami olarak kullanılan bina, 1972 yılında yeni bir caminin yapılmasının ardından tamamen terk edilmiştir. Uzun yıllardır kullanılmayan ve yenileme çalışması görmeyen kilisenin çatısı çökmüş, duvardaki işlemeleri tek tek yok olmaya başlamış ve yıkılmakla yüz yüze. Ancak bunlara rağmen her yıl Fener Rum Patriği Bartholomeos’un da katılımıyla kilisede ayin düzenlenmektedir. Hem mimarisi, hem içinde bulunan ve ayin düzenini belirleyen öğelerin özellikleri dolayısıyla önem taşımaktadır. Fakat tüm belirleyici özellikler gerek doğal nedenlerle, gerekse insan eliyle büyük ölçüde tahrip olmuş durumdadır. Tarihi kilisenin beden duvarları tuğla, moloz ve kesme taş gibi malzemeler kullanılarak inşa edilmiştir. Kilisenin köşelerinde ise büyük kesme taş bloklar kullanılmıştır. Yapının iç düzeni ve sütunları, tamamıyla ahşap malzeme üzerine sıva tekniği kullanılarak yapılmıştır. Özellikle sütunların, ağaç kadranlar üstüne sıvama harç tekniğiyle yapılmış olması fakat bu malzemeyle mermer görüntüsü vermesi oldukça ilgi çekicidir.