M. Ö. 4. yüzyılda Urartular tarafından yaptırılmış olan Oltu Kalesi, Erzurum’ un Oltu ilçesinde yer alan görülmeye değer tarihi eserlerden biri. Oltu’ nun ilçe merkezinde, Oltu Çayı kıyısındaki tepe üzerinde bulunan kalenin dış surları, geçmişte Oltu’ nun mahallerini çevreliyormuş ancak ne yazık ki günümüze kadar ulaşamamış.
Fakat iç kale, doğal kayalıklar üzerinde, sağlamlığı ve tüm ihtişamıyla hayranlık uyandırıyor. Çevresi, yüksek ve kalın sur duvarları ve burçlarla takviye edilmiş olan iç kale, "Ehmedek" olarak da anılıyor. İç kalenin üzerinde çok sayıda sarnıç, bir türbe, bir şapel ve kale muhafızlarına ait mekanlar yer alıyor.
Oltu Kalesi’ nin kuzeybatısındaki burç ve sınır duvarları, geçmişte oldukça heybetli bir özellik taşıyormuş. İç kalenin doğu eteğinde bulunan, orijinali Selçuklulara kadar uzanan ve künklerle iç kaleye bağlı olan Selçuklu Hamamı, Oltu Kalesi ile bir bütünlük oluşturmuş. Ayrıca Ehmedek’ ten Oltu Çayı’ na inen gizli bir suyolu da var.
3000 m2’ lik bir alan üstüne kurulu olan Oltu Kalesi, Osmanlı zamanında bir süre kervansaray olarak kullanılmış aynı zamanda. Kesme taştan inşa edilen kale; Bizans, Selçuklu, Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Osmanlı dönemlerinden pek çok onarımdan geçmiş. Son restorasyon ise 1998-1999 yıllarında yapılmış ve kale sağlamlaştırılmış.
İç kalenin kuzeydoğu köşesindeki dik ve yüksek burcun üzerinde, altı yapraklı yonca planına sahip, temel seviyesinde kalmış bir şapel yer alıyor. 10-11. Yüzyıllarda, yörede hakimiyeti ellerinde bulunduran Gürcüler tarafından yaptırılmış olan şapelin temel seviyesinde; profilli, yer yer süslemeli blok taşları kullanılmış.
Güneş saati motifi ile dikkat çeken şapelin batıdan bir girişi, doğu yönde de apsis yuvarlığı bulunuyor. Yolunuz bir gün Erzurum’ a düşerse eğer, Oltu Kalesi’ ni de görmeyi ihmal etmeyin. Şimdiden keyifli bir tatil geçirmenizi dileriz.