Payas Kalesi, aynı adla anılan Payas ilçesi sınırları içindedir. Yerleşimin neredeyse insanlık tarihi kadar eski çağlara dayanan Payas, Hayat’ın bir ilçesidir. Payas, İskenderun Körfezi kıyısında olup Dörtyol ve İskenderun ilçeleri arasında bulunmaktadır. Payas’ta Bizans’tan sonra birçok uygarlık hüküm sürmüştür. En son Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi sırasında ilçe Osmanlı egemenliğine girmiştir. Osmanlı döneminde buranın hac yolu üzerinde olması, Osmanlı’nın buraya ayrıca bir önem göstermesine sebep olmuştur.
Bu önemle birlikte Payas’taki eski kale tamamen yıkılmış ve yeniden Osmanlılar tarafından yapılmıştır. 1567-1571 tarihleri arasında yapımı tamamlanan Payas Kalesi böylece günümüzdeki haline kavuşmuştur. Cami, Hamam ve imaret ise kalenin yapımından sonra tamamlanmıştır. Kale Payas ilçesinin en dikkate değer tarihi eserlerinden biri olup Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi’nin güneyinde kalmaktadır. Kale dört köşeden ve toplamda sekiz adet kuleden oluşmaktadır.
Payas Kalesi’ne bu kadar önem gösterilmesinin altında hac yolunun buradan geçmesinin yanı sıra Osmanlı Devleti tüm doğu seferlerinde Payas limanını lojistik ikmal üssü olarak kullanılması da yatmaktadır. Hatta bölgeyi en son 4.Murat ünlü Bağdat seferinde sırasında tüm lojistik ikmalleri için kullanmıştır. Payas, kalesi, kervansarayı ve limanıyla tüm gelişmelerden dolayı uzun bir dönem önemini korumaya devam etmiştir. Bağdat Seferi sonrasında da Osmanlı Devleti bu bölgede büyük bir sefer gerçekleştirmemiştir.