The Marmara Esma Sultan

32. Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz’in kızı Esma Sultan, 1873 yılında Dolmabahçe Sarayı’nda dünyaya geldi. 1876 yılında, Esma Sultan üç yaşındayken babası Abdülaziz tahttan indirilince Esma Sultan yetiştirilmek üzere Abdülhamit’in Yıldız Sarayı Haremi’ne alındı. Sevilen bir hanım sultan olarak yetiştirilen Esma Sultan 16 yaşına geldiğinde Çerkes Mehmet Paşa’yla evlendirildi. Mehmet Paşa zamanın önemli devlet adamlarından biriydi. Ortaköy Camii’nin yanında bulunan 19. Yüzyıl Osmanlı yalısı Esma Sultan’a düğün hediyesi olarak verilmiştir. Yalı adını orada yaşamış olan Esma Sultan’dan almıştır. Esma Sultan’ın ölümü üzerine II. Abdülhamit 1899 yılında yalıyı kızı Cemile Sultan’a vermiştir. Onun ölümü üzerineyse yalı kızı Fatma Hanım Sultan’a verilmiştir. 1915 civarında Osmanlı saray hanedanının mülkiyetinden çıkan Esma Sultan Yalısı, 1918 yılından itibaren Rum okulu, 1922 yılından itibarense tütün deposu olarak kullanılmıştır. 1950ler’de ise yalı bir kaç defa satılıp sırasıyla marangozhane, mobilya deposu ve kömür deposu olarak kullanılmıştır. Bina 1975 yılında çıkan bir yangında yanmıştır. 90lı yılların başlarında The Marmara, Esma Sultan Yalısı’nı satın almış ve orijinal planına sadık kalınarak binaya yeni bir kültürel kimlik kazandırılmıştır. 2001 yılında Philip Robert’in avan projesi doğrultusunda cam ve çelik kullanılarak binanın içi yeniden yapılmış ve yalı yılın tamamında açık olacak şekilde hizmete açılmıştır. Yalının bahçesinde halen sarnıç, Türk hamamı ve ahır kalıntıları bulunmaktadır.