İzmir Selçuk’ta bulunan ve
Efes Antik Kenti’nde olan Yedi Uyuyanlar Mağarası, Roma İmparatoru Decius döneminde putperestlerin saldırılarından kaçan yedi Hristiyan, Panayır Dağı’nda bulunan mağaraya sığındıklarının bir rivayeti vardır.
Bu rivayete göre; Efes’teki ilk Hristiyanlar olan bu gençler öncelikle altı kişilerdi ve Roma İmparatorunun zulmünden kaçarken bir çobanla karşılaşırlar. Çobana olanları anlatırlar ve çoban da bu altı gencin tarafında yer alır anlatılanları duyunca. Gençleri saklamak isteyen çoban, daha önce bildiği bir mağaraya götürür onları. Yolculukları esnasında çobağın köpeği Kitmir dile gelir ve, Benden korkmayın. Ben Tanrının ve sizin dostunuzum, siz uyurken bekçilik yaparım. der. Ardından mağaraya girerler ve Tanrının emriyle uzun bir uykuya dalarlar. O bölgede yaşayan halk olayın farkına varır ve mağaranın kapısını örerler. Yedi genci ölüme terk ederler. Yedi uyuyanlar olarak adlandırılan yedi genç; kimilerine göre 200 yıl, kimilerine göre ise 309 yıl bu mağarada uyurlar. Yüzyıllar sonra uyandıklarında aç olduklarını hissederler. İçerinden biri ekmek almak için köye inerler. Görür ki inşalar değişmiş; giyimleri, inançları
Bir günde her şeyin nasıl bu kadar değişebileceğini anlayamaz. Aldığı ekmeğin parasını fırıncıya uzatınca fırıncı bu paranın tedavülden kalktığını söyleyerek geri çevirir. Bunun üzerine adam anlar ki yüzyıllardır o mağarada uyuyakalmışlardır. Hemen mağaraya dönerek olanları arkadaşlarına da anlatır.
Halk arasında sürekli anlatılan bu mağara Ortaçağ boyunca sürekli ziyaret edilmiştir. Şu anda pek ziyaret edilebilecek gibi olmasa da yaşanmışlığıyla uzaktan görenleri bile etkiler Yedi Uyuyanlar Mağarası.